Anne sütü hiç kuşkusuz mucizevi bir besindir. Anne sütü bebeğin beslenmesini ve çene gelişimini desteklemesinin yanı sıra anne ve bebek arasında güçlü bir bağ kurulmasına da aracılık etmektedir.
Amerikan Pediatrik Diş Hekimleri Birliği (AAPD) bebeklerin ilk altı ay sadece anne sütü ile beslenmesini, 6-12 aylık süreçte ise diyet düzenlemelerinde anne sütüne ek gıdaların eşlik etmesini önermekte ve bu durumun anne ve bebek istediği sürece devam edebileceğini belirtmektedir.
İlk 6 ay bebeklerin dişsiz olduğu dönemdir ve bu dönemde anne sütünün bebeğe olumsuz herhangi bir etkisi yoktur, yalnızca fayda sağlamaktadır. Ancak bebeklerin 6 aylık civarında ilk dişlerini çıkarması ile birlikte anne sütü, içeriğinde sütün en önemli karbonhidratı olan ‘laktoz şekeri’ içermesi nedeni ile diş çürüklerinin gelişimi açısından risk faktörü olmaktadır. Gece beslenmesi olarak adlandırılan, bebeğin anne sütü ile uykuya geçmesi ve/veya gece uykusundan uyanarak anne sütü içmesi, bu durumun gece boyunca birkaç kez tekrarlanması ve bebeğin diş yüzeyinde süt kalıntıları ile uyuması çürük riskini artırmaktadır. Bunun yanı sıra diş çürüğüne karşı doğal bir koruyucu olan tükürük salgısı miktarının gündüze oranla gece daha az olması, bu riski artıran bir diğer faktördür.
Anne sütü ile ilgili değinmek istediğimiz bir diğer nokta, anne sütünün içerik bakımından dinamik bir besin olduğudur. Gece anne sütünün içerikleri, gündüz sütünden farklı özellikler taşır. Gece saatlerinde salgılanan sütün laktoz miktarı en düşük değerdedir. Bu yüzden bebek beslenmesinde gece sütünün ayrı bir önemi vardır; çünkü bebek daha yağlı bir süte erişir.
Biberon ile beslenen bir bebeğin, erken çocukluk çağı çürüğü riskinin artmasının başlıca sebepleri; çoğunlukla biberon ile beslenme esnasında görülen ağızda sütün göllenmesi olayıdır. Bu yazımızın konusu anne sütü ve çürük riski arasındaki korelasyon olduğundan, biberon ile beslenme ve emzirme arasındaki etki farklarına daha sonraki yazılarımızda yer vereceğiz. Ancak burada vurgulamak istediğimiz nokta, bebeklerin gece boyunca diş yüzeylerinde laktoz kalıntıları ile uyumasının diş çürüklerine sebebiyet vereceği ve gece beslenmesi sonrasında oral hijyen uygulamalarının aksatılmadan düzenli olarak yapılmasına çok dikkat edilmesi gerektiğidir.
Peki Sağlıklı Dişler İçin Nasıl Önlemler Alınabilir ?
- Emzirme sonrasında diş ve diş etleri steril nemli bir bez ile nazikçe silinmelidir.
- İlk süt dişinin ağız ortamına çıkmasıyla birlikte uygun diş fırçası ve diş macunu ile diş yüzeylerinin günde 2 defa fırçalanarak ana temizlik ve her gece beslenmesi sonrasında nemli steril bezler yardımı ile diş yüzeyleri silinerek ara temizlik sağlanmalıdır.
- Emzirme dönemi devam eden bir çocuğun diyetine karbonhidrat içeren gıdalar dahil edildiğinde, karbonhidrat artıklarının diş yüzeyine yayılımı artabilmekte, bu durum diş çürüğü oluşma riskini önemli ölçüde artırmaktadır. O nedenle fermente olabilen karbonhidratların (şeker vb.) tüketiminde dikkatli olunması gerekmektedir.
- Bebeğin ilk dişini çıkarması ile birlikte bir çocuk diş hekimini ziyaret ederek ağız hijyenini sağlama yöntemlerini öğrenmek ve doktorunuzun tavsiye edeceği sıklıkta (3-6 aylık aralıklarla) düzenli kontrollere gitmek gerekmektedir.
- Bakıcı/ebeveynlerin ağız sağlığına dikkat etmesi (ortak kullanılan kaşık, bardak vb aracılığı ile mikroorganizmaların bebeğe geçişi) ve ortak kullanımın olmamasına özen gösterilmesi.
