Pedodonti Nedir?

Diş hekimliğinin dallarından biri olan Pedodonti, Latince kökenli bir kelimedir. Latince “çocuk” anlamına gelen “pedo” ve “diş” anlamına gelen “donti” kelimelerinden oluşmaktadır. Pedodonti (Çocuk Diş Hekimliği), 0-15 yaş arası çocukların süt ve daimi dişlerinin sağlıklı olarak korunması ve tedavisidir.

İlk süt dişleri çoğunlukla bebek 6 aylıkken iki adet olmak üzere alt çenede sürmeye başlar. 2,5-3 yaş civarında son süt dişinin de ağız ortamında yerini almasıyla birlikte, alt ve üst çenede 10 ‘ar adet olmak üzere toplam 20 adet süt dişi ile süreç tamamlanmış olur.

Süt dişleri yapısal ve morfolojik olarak daimi dişlere göre anatomik farklılıklar göstermektedir. Süt dişlerinin dentin tübülleri daimi dişlere kıyasla daha geniştir, mineral miktarları ve dağılımları daha farklıdır. Bu farklılıklar süt dişlerini diş çürüklerine karşı daha dirençsiz kılmaktadır.

Süt ve daimi dişlerin 3 temel görevi fonksiyon (beslenme), fonasyon (konuşma) ve estetiktir. Süt dişlerinin bu başlıca görevlere ek olarak arkasından gelecek daimi dişler için yer tutma görevleri de bulunmaktadır. Çürükten etkilenen süt dişlerinde meydana gelen boyut kayıpları ve tedavi edilmemeye bağlı yaşanan erken süt dişi kayıpları, önlem alınmaması halinde alttan gelecek olan daimi dişler için yeterli miktarda yer tutamamakta ve yer darlığına neden olabilmektedir.

İlk daimi dişin ağız ortamına sürmesi 6 yaş civarında olur. 6-12 yaş aralığında ağız ortamında hem süt hem daimi dişler bulunur ve bu dönem ‘karışık dişlenme dönemi’ olarak adlandırılır. Dişler ağız ortamına kök gelişimlerini tamamlamadan sürerler ve sürme zamanından itibaren yaklaşık 3 yıl içerisinde kök gelişimlerini tamamlarlar. Ağız ortamına yeni sürmüş, kök gelişimleri tamamlanmayan bu daimi dişlere ‘genç sürekli dişler’ denir. Genç sürekli dişler henüz gelişim aşamasında olduklarından diş çürüklerine karşı daha savunmasızdırlar. Karışık dişlenme dönemindeki çürükten etkilenmiş süt dişleri, daimi dişler için çürük riski teşkil eder. O nedenle var ise mevcut diş çürüklerinin tedavi edilmesi ve oral hijyen, bu dönemde ekstra önem arz eder. Aynı zamanda yeni sürmüş daimi dişlerin tedavileri, olgun daimi dişlerden ayrılabilmekte ve bu konu uzmanlık gerektirebilmektedir.

• • Pedodontist Kimdir?

Diş hekimliği fakültelerinde 5 yıllık lisans eğitimlerinin tamamlanmasının ardından Diş Hekimliği Fakültesi Klinik Bilimleri’ne bağlı Pedodonti Anabilim Dalı’nda uzmanlık ya da doktora eğitimi almış diş hekimlerine pedodontist ya da çocuk diş hekimi adı verilmektedir. Pedodontist, bebeğin ilk dişinin ağız ortamına sürdüğü dönemden itibaren çocukların ağız ve diş sağlığını, çene ve yüz gelişimini takip eder, ihtiyaca göre önleyici, durdurucu ve tedavi edici tüm tedavi ve koruyucu uygulamaları gerçekleştirir.

• • Pedodontistler Hangi Alanlarda Çalışır?

Multidisipliner bir alabilim dalı olan Pedodonti, çocukların ağız ve diş sağlığı alanında pek çok farklı uygulamayı kapsamaktadır. Bir pedodontist şu hizmetleri sunmaktadır;

Özel ilgi gerektiren ve unkoopere çocukların diş tedavilerini ameliyathane şartlarında genel anestezi altında yapar.

İlk süt dişinin ağız ortamına sürdüğü dönemde (6 aylık) bebeklerin muayenesini gerçekleştirir. Bu seansta süt dişi muayene edilir, ebeveynler sürme ağrılarının nasıl yönetilebileceği, oral hijyenin nasıl sağlanması gerektiği konusunda bakım ve beslenme üzerine bilgilendirilirler.

Uzmanlık sürecinde aldığı davranış yönlendirme eğitimi ile çocuklarda diş hekimi korkusu (dental fobi) oluşturmadan diş tedavilerini keyifli bir oyuna çevirmeyi amaçlar.

Çocuğun çürük riskini tayinini yaparak kişiye özgü koruyucu programlar düzenler, diş çürüğü oluşmadan uygulanabilecek koruyucu uygulamalar ve diş hekimi kontrolü sıklığı hakkında ebeveynleri bilgilendirir.

Doğru beslenme ve ağız hijyeni, çocukların erken çocukluk çağı çürüklerinden  korunmasında büyük önem taşır. Hekim, çocuk ve ebeveynlere oral hijyen eğitimi verir, çocuğun yaşına uygun diş fırçası ve diş macunu hakkında önerilerde bulunur. Diş çürüğü ve beslenme arasındaki ilişki hakkında ebeveynleri bilgilendirir ve çocuğun beslenme alışkanlığını düzenler. 

Süt ve daimi dişlerin restoratif ve endodontik tedavilerini (dolgu, kanal tedavisi, ampütasyon vb.) yapar.

Çocuğun çene ve diş gelişiminin düzenli ilerlemesini kontrol eder. İhtiyaç halinde koruyucu, durdurucu ortodontik tedaviler yapar.

Kötü ağız alışkanlıklarının (parmak emme, uzun dönem emzik kullanımı, atipik yutkunma, tırnak yeme, kalem ısırma vb.) durdurulmasına yönelik tedaviler yapar.

Zamanında tedavi edilmemesine bağlı olarak artık tedavi edilemeyecek durumda olan veya fizyolojik düşme zamanı gelmiş ancak ağız ortamında bulunan süt dişlerinin çekimlerini yaparak, gerekli ise yer tutucu planlaması yapar.

Dental travma hikayesi bulunan çocukların tedavi ve travma takibini yapar.